Blog: Ιστορικά

H αντίληψη της έννοιας του Ιστορικού χρόνου στον Παγανιστικό και Χριστιανικό κόσμο

Η έννοια του χρόνου στην Εβραϊκή σκέψη, αν και απροσδιόριστο μέγεθος (Έζρας 10,13: «ο χρόνος είναι βροχή»), χαρακτηρίζεται από μία ιδιαίτερη δυναμική η οποία κατά κοινή ομολογία εξέλειπε από τον Εθνικό κόσμο.

Aπό τον Αγαμέμνονα στον Θησέα. Μία ερμηνευτική απόπειρα δια μέσου των «Σφυρήλατων»

Πολύ συχνά προκύπτει το ερώτημα για το κατά πόσο η επιλογή ενός ολομεταλλικού θώρακα (αρθρωτού ή μη) κρίνεται καταλληλότερη σε σύγκριση με έναν οργανικό θώρακα (σύνθετου ή μη) και δευτερευόντως, ποιος από τους δύο αυτούς τρόπους θωράκισης ήταν πιο προσφιλής στους Έλληνες της Ηπειρωτικής Ελλάδος από τον 15o μέχρι τον 5ο π.Χ αιώνα.

Πληθυσμιακή εκτίμηση της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Οι κοινωνικές, οικονομικές και πνευματικές δομές και απαγορεύσεις της Αρχαιότητας και των μέσων χρόνων δεν άφηναν περιθώρια για την αυτόνομη ανάπτυξη της στατιστικής επιστήμης και την εφαρμογή της στον δημογραφικό τομέα.

Υγρό πυρ

Υπάρχουν πολλές ονομασίες για τον εμπρηστικό μηχανισμό των Βυζαντινών προερχόμενες από το λεξιλόγιο των φυλών (Βούλγαροι, Άραβες, Ρώσοι) που κατά περιόδους γνώρισαν την επεργειά του, «θαλάσσιο πυρ», «υγρό πυρ», «τεχνητό πυρ», «κατασκευασμένο πυρ».

Χριστιανισμός και Ρωμαϊκή εξωτερική πολιτική τον 4ο αιώνα

Μετά την οριστική ήττα των στρατευμάτων του Αυγούστου Λικίνιου το 324 μ.Χ (μάχη της Χρυσούπολης) από τα στρατεύματα του Μ.Κωνσταντίνου ο δρόμος για την οριστική επικράτηση του Χριστιανισμού ήταν ανοιχτός.

Το τέλος των αρχαίων Ελληνικών Πόλεων της Ανατολής

Ο Ελληνικός και ο Ελληνιστικός κόσμος της Αρχαιότητας ήταν στηριγμένος στην ύπαρξη και την λειτουργία των πόλεων. Οι Ελληνικές πόλεις ήταν ανοιχτά αστικά συγκροτήματα με προκαθορισμένα ρυμοτομικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένα κτιριακά σημεία αναφοράς τα οποία ήταν αναπόσπαστα κομμάτια της.

Το Ρωμαϊκό ιππικό

Η στρατιωτική ισχύς της Ρώμης εξ’ αρχής στηρίζονταν στο βαρύ πεζικό, μία παράδοση που ξεκινά από τον νεoτερισμό της οπλιτική φάλαγγα των Ελλήνων προς το τέλος των αρχαϊκών χρόνων.

To «Γυμνάσιον» και οι χρήσεις του

Το Γυμνάσιο μαζί με τα άλλα δημόσια κτήρια π.χ Βουλευτήριο, Θέατρο, Στάδιο κλπ. αποτελούσε ένα από τα βασικά διακριτά σημεία αναφοράς στην πολεοδομία της Ελληνικής Πόλεως.

Το δημόσιο σύστημα υγείας στην Αρχαία Ελλάδα και στο Βυζάντιο

Η Ελληνική πόλη κράτος μεταξύ των άλλων διευκολύνσεων που παρείχε στο σώμα των πολιτών συμπεριλαμβάνονταν και η δωρεάν παροχή ιατρικής περίθαλψης.

Το Βυζάντιο και τα κληροδοτήματα της Αρχαιότητας

Πολλοί είναι εκείνοι που κατά καιρούς έχουν υποστηρίξει τον Ανατολικό χαρακτήρα του Βυζαντίου, τονίζοντας πως το κρατικό και πολιτισμικό περιεχόμενο του εμπνέεται άμεσα από Ασιατικά πρότυπα και πως κάθε ιστορική σύνδεση του με το Ελληνορωμαϊκό παρελθόν είναι αποκομμένη.

Τα ρωμαϊκά Tαυροβόλια

Η σφαγή ταύρων για λατρευτικούς σκοπούς χάνεται στην αρχαιότητα. Κανείς δεν μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια πότε και που ξεκινά η πρακτική αυτή μιας και σε όλους τους λαούς της Μεσογείου η συμμετοχή των ζώων αυτών στα λατρευτικά δρώμενα ήταν δημοφιλής και αρχαία.

Ρώμη και «Αποκαλυπτική» λογοτεχνία

Από τα μέσα του πρώτου π.Χ αιώνα κάνει δυναμικά την εμφάνιση της μία λογοτεχνική παραγωγή προερχόμενη από την Ελληνιστική ανατολή, η οποία προπαγανδίζει την λήξη της παντοδυναμίας της Ρώμης και γενικότερα εστιάζει στην εσχατολογική θεώρηση της ιστορίας.

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και Μιθραϊσμός

Ως αρχική κοιτίδα της λατρείας του Μίθρα θεωρούνται τα οροπέδια της Περσίας. Ο Μίθρας συντασσόμενος στο πλευρό του Άχουρα Μάζδα του ανώτερου θεού του Καλού αντιμάχεται τις δυνάμεις του σκότους οι οποίες αντιπροσωπεύονται από τον καταστροφέα θεό Αριμάν.

O οπλικός ανεφοδιασμός του Ρωμαϊκού στρατού (2ος π.Χ -4ος μ.Χ αιώνας)

Ο εφοδιασμός της Ρωμαϊκής πολεμικής μηχανής διέφερε τόσο από εποχή σε εποχή αλλά και από περίπτωση σε περίπτωση.

Oι στρατιώτες θεοί, από την αρχαιότητα στο Βυζάντιο

Στην Ελληνική εικαστική τέχνη των Κλασσικών χρόνων, οι πολεμικοί θεοί αν και εμφανίζονται να κρατούν το πολεμικό οπλισμό της εποχής η συνολική τους εμφάνιση δεν αφήνεται να απορροφηθεί σε καθημερινά ανθρώπινα πολεμικά μοτίβα.

O ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης

Όπως κάθε άλλη αυτοκρατορική πόλη του τέταρτου αιώνα έτσι και η Κωνσταντινούπολη διέθετε μεγαλοπρεπή Ιππόδρομο. Η σημασία του Ιπποδρόμου ήδη από την εποχή των Διαδόχων είχε αναβαθμιστεί αντιπροσωπεύοντας την επικρατούσα τάση της εν λόγω περιόδου για μαζική έκφραση και εκτόνωση.

Οι μυστικές υπηρεσίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

Σε γενικές γραμμές είναι μάλλον άστοχο να προσπαθήσει κάποιος να συγκρίνει τις σημερινές μυστικές υπηρεσίες με αυτές του Ελληνορωμαϊκού κόσμου τόσο σε επίπεδο δομής, οργάνωσης και χρηματοδότησης.

Οι μετακινήσεις πληθυσμών στην Bυζαντινή Αυτοκρατορία

Η μετακίνηση γηγενών πληθυσμών ως μέτρο πρόληψης και καταστολής ή γενικότερα ως μέτρο που εξυπηρετεί την κρατική ασφάλεια εμφανίζεται από νωρίς στο ιστορικό γίγνεσθαι π.χ εξαναγκασμένες μετακινήσεις Εβραίων στην Βαβυλώνα.

Οι γλώσσες στην Ελληνορωμαϊκή αρχαιότητα

Σε γενικές γραμμές δύο ήταν οι κυρίαρχες γλώσσες στον Ελληνορωμαϊκό κόσμο, η Λατινική στην Δύση και η Ελληνική στην Ανατολή η εξάπλωση και η διατήρηση των οποίων επηρεάστηκε από ποικίλους ιστορικούς παράγοντες.

Ο αρχικός ναος της Αναστάσεως στην Ιερουσαλήμ – 4ος αιώνας

Λόγω των πολλαπλών καταστροφών και ανακατασκευών διαμέσου των αιώνων που έχουν συμβεί στον χώρο του Ναού της Αναστάσεως η ακριβής του αρχική μορφή παραμένει μέχρι σήμερα ένα αρχαιολογικό αίνιγμα.

Μάρκος Αυρήλιος και ο κόσμος του

Ο Μάρκος Αυρήλιος (Marcus Aurelius Antoninus) κυβέρνησε ως Αυτοκράτορας της Ρώμης από το 161 μέχρι το θάνατο του το 180 μ.Χ. Στην ηλικία των τριών ετών ο πατέρας του Marcus Annius Verus πεθαίνει (124 μ.Χ) και παραμένει υπό την προστασία της μητέρας του Domitia Lucilla επίσης από αξιοσέβαστη γενεά πλούσιων Ρωμαίων αριστοκρατών.

Λόγος βραχύς περί των «εν Ελλάδι» πανοπλιών και συναφών παραδόξων.

Ομολογουμένως, υπάρχει επιστημονικό κενό όσο αφορά τα περί πολέμου της Ελληνικής προ-βιομηχανικής ιστορίας. Ο κύριος λόγος είναι η αποσπασματική φύση των φιλολογικών και αρχαιολογικών στοιχείων που διαθέτουμε σήμερα τα οποία προφανώς αδυνατούν να καλύψουν κάθε πτυχή των πολεμικών δρώμενων της μακραίωνης Ελληνικής ιστορίας.

Η πτώση και η Ισλαμοποίηση της Βυζαντινής Μ. Ασίας

Το χάσιμο των Βυζαντινών κτήσεων της Μ.Ασίας, μίας περιοχής ενσωματωμένης για αιώνες στην Ελληνιστική, Ρωμαϊκή και μετέπειτα Βυζαντινή σφαίρα επιρροής δεν ήταν παρά η φυσική κατάληξη της πολιτικής κρίσης που επικράτησε στην Αυτοκρατορία από τα μέσα του 11ου αιώνα μέχρι το τέλος.

Η Μικρά Ασία και οι Πέρσες τον 7ο αιώνα μ.Χ

Η κατάληψη του θρόνού της Αυτοκρατορίας από τον σφετεριστή Φωκά το 602 μ.Χ και η δολοφονία του προκατόχου Αυτοκράτορα Μαυρίκιου (582–602) είχε ως άμεσο αποτέλεσμα την αντίδραση του Σασσανίδη Βασιλέα Χοσρόη II (590 - 628 ) ο οποίος κινήθηκε στρατιωτικά εναντίον του νέου Αυτοκράτορα με σκοπό να εκδικηθεί τον χαμό του ευεργέτη του Μαυρίκιου.

Η καταγωγή των Οθωμανών Τούρκων

Η καταγωγή της Οθωμανικής Δυναστείας παραμένει ακόμα και σήμερα ένα ιστορικό μυστήριο. Δεν υπάρχουν επαρκή ιστορικά στοιχεία τα οποία να περιγράφουν την πορεία των πρώτων Οθωμανών με σαφήνεια.

Η καταγωγή της Ρωμαϊκής Βασιλικής και το μεταφυσικό της υπόβαθρο

Η Ρωμαϊκή Βασιλική όπως μαρτυρά το όνομα της είχε επηρεασθεί από Ελληνικά αρχιτεκτονικά πρότυπα, την Στοά και το Μέγαρο.

Η καταγωγή και η χρήση της σάριζας στον στρατό του Φιλίππου΄Β και Μ.Αλεξάνδρου

Η καταγωγή της σάρισας και η οριστική υιοθέτηση της από τον Μακεδονικό στρατό παραμένει προς στιγμή θολή και παρουσιάζει πολλά ιστορικά κενά. Πολλοί ιστορικοί και ερευνητές χρησιμοποιώντας τον μετέπειτα στρατό του Μ.Αλεξάνδρου ως παράδειγμα σχηματίζουν μία ανάλογη εικόνα και για τον στρατό του πατέρα του Φιλίππου ΄Β πράγμα το οποίο δημιουργεί πολλές λανθασμένες εντυπώσεις.

Η αυτοκρατορική λατρεία και οι ερμηνείες της

Η ιδιαίτερη φύση της αυτοκρατορικής λατρείας εξακολουθεί μέχρι σήμερα να παραμένει σε πολλές εκφάνσεις της ένα μυστήριο. Η πολυπλοκότητα του ζητήματος οφείλεται στις διαφορετικές και χρονικά μεταβαλλόμενες αντιλήψεις που διατηρούσαν ανομοιογενής κοινωνικές ομάδες μέσα στα όρια της Αυτοκρατορίας για την εικόνα των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων.

Φορώντας την Πανοπλία: Σύντομες απαντήσεις σε συχνές απορίες.

Δύο πολύ κοινότυπες ερωτήσεις που ανακύπτουν σε ένα σημερινό ανυποψίαστο πολίτη που αντικρίζει μπροστά του ένα σύνολο πανοπλίας είναι «Μα πως άντεχαν να τα φορούν αυτά;» ή «πόσα κιλά ανέρχεται το συνολικό βάρος;».

Η κολώνα θριάμβου του Τραϊανού

Η κολώνα του Τραϊανού ολοκληρώθηκε το 113 μ.Χ και κατασκευάστηκε ως μνημείο στρατιωτικού θριάμβου για να τιμήσει τις νικηφόρες εκστρατείες του Τραϊνού και του στρατού του στην περιοχή του Δούναβη κατά την διάρκεια των Δακικών πολέμων (101-106 μ.Χ). Βρίσκεται ανάμεσα στην Ούλπια Βασιλική (Ulpia Basilica) και στον ναό του Τραϊανού (Templum Divi Traiani) ενώ διχοτομεί […]

Άρση βαρών και προπόνηση με βάρη στην Ελληνική και Ρωμαϊκή Αρχαιότητα

Η άρση βαρών στην αρχαιότητα εντάσσονταν στο γενικότερο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ των Ελλήνων, ενός πρωτόγνωρου και μοναδικού ανταγωνισμού για τα δεδομένα της εποχής που αποσκοπούσε σε μεγαλύτερες επιδόσεις, στο ξεπέρασμα του εαυτού και σε ηρωικά κατορθώματα. Λόγω έλλειψης αξιόπιστων αρχαιολογικών ευρημάτων λίγα είναι γνωστά για την διαδικασία άρσης βαρών στην Κλασσική αρχαιότητα. Η λεπτομερής […]

Η Ελληνική πανοπλία ως κόσμημα. Αναλύοντας και ανακατασκευάζοντας την πανοπλία του Φιλίππου Β’

Το 1977 η αρχαιολογική σκαπάνη υπό την επίβλεψη του καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικου έφερε στο φως τους βασιλικούς Μακεδονικούς τάφους της Μεγάλης Τούμπας στην Βεργίνα , ανάμεσα τους ο σημαντικότερος ήταν εκείνος του Φιλίππου Β' (359-336 π.Χ.).

Αναλύοντας την «Πανοπλία των Δενδρών» με τα μάτια ενός αρματοποιού.

Η πανοπλία των «Δενδρών» είναι ένα από τα αντικείμενα που ευρέθησαν στον τάφο νούμερο 12 στο Μυκηναϊκό νεκροταφείο που εντοπίστηκε αρχικά από την Σουηδική αρχαιολογική αποστολή το έτος 1926 στο σημερινό χωρίο Δένδρα της Αργολίδας (Mιδέα).

Ερμηνεία του Ιmperium Romanum

Η έννοια του Imperium Romanum είναι πολυδιάστατη με πολλές λεπτές αποχρώσεις. Το Imperium αναφέρεται σε μία ανώτερη οργανωτική δύναμη δοσμένη από μία ουράνια Αρχή που έχει σαν σκοπό την εγκαθίδρυση μίας επίγειας τάξης.

Tα “αυτόματα” του Βυζαντίου και της Ανατολής

Τα αυτόματα, όπως αποκαλύπτει το ονομά τους ήταν κατασκευές διαφόρων τύπων και σχημάτων που εκτελούσαν προγραματισμένες μηχανικές κινήσεις από μόνα τους, ύστερα από εντολή ενεργοποίησης των κατόχων τους.

Οικονομία και τεχνολογία στον αρχαίο κόσμο

Η έννοια της οικονομίας στον αρχαίο κόσμο ήταν σαφώς διαφορετική από την σημερινή. Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινητοποίησης παραγωγικών δυνάμεων ήταν ο πόλεμος.

Άρθρα - Νέα

H αντίληψη της έννοιας του Ιστορικού χρόνου στον Παγανιστικό και Χριστιανικό κόσμο

H αντίληψη της έννοιας του Ιστορικού χρόνου στον Παγανιστικό και Χριστιανικό κόσμο

Η έννοια του χρόνου στην Εβραϊκή σκέψη, αν και απροσδιόριστο μέγεθος (Έζρας 10,13: «ο χρόνος είναι βροχή»), χαρακτηρίζεται από μία ιδιαίτερη δυναμική η οποία κατά κοινή ομολογία εξέλειπε από τον Εθνικό κόσμο.

Aπό τον Αγαμέμνονα στον Θησέα. Μία ερμηνευτική απόπειρα δια μέσου των «Σφυρήλατων»

Aπό τον Αγαμέμνονα στον Θησέα. Μία ερμηνευτική απόπειρα δια μέσου των «Σφυρήλατων»

Πολύ συχνά προκύπτει το ερώτημα για το κατά πόσο η επιλογή ενός ολομεταλλικού θώρακα (αρθρωτού ή μη) κρίνεται καταλληλότερη σε σύγκριση με έναν οργανικό θώρακα (σύνθετου ή μη) και δευτερευόντως, ποιος από τους δύο αυτούς τρόπους θωράκισης ήταν πιο προσφιλής στους Έλληνες της Ηπειρωτικής Ελλάδος από τον 15o μέχρι τον 5ο π.Χ αιώνα.

Πληθυσμιακή εκτίμηση της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Πληθυσμιακή εκτίμηση της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

Οι κοινωνικές, οικονομικές και πνευματικές δομές και απαγορεύσεις της Αρχαιότητας και των μέσων χρόνων δεν άφηναν περιθώρια για την αυτόνομη ανάπτυξη της στατιστικής επιστήμης και την εφαρμογή της στον δημογραφικό τομέα.